Kiedy prowadzić prace polegające na usuwaniu żywych gałęzi?
Aby odpowiedzieć prawidłowo na pytanie o przycinaniu drzew należy zrozumieć mechanizm reakcji drzew na zranienie. Sposób samodzielnego leczenia się drzew i wpływ zmian wraz z porami roku także są istotne.
Jeśli nie interesuje Cię opis, a gotowa odpowiedź zalecam scroll do ostatniego akapitu.
Uszkodzenie drzewa i reakcja drzew na rany
Gdy dojdzie do poważnego uszkodzenia wskutek zadanej rany do czynnej obrony zdolne są wyłącznie żywe komórki w okolicy rany. Poważnym uszkodzeniem może być naruszenie korzeni, uszkodzenie pnia przez kosę lub wynik cięć. Następuje m.in. wytworzenie nowej tkanki granicznej przez korę wewnętrzną. Kambium (tkanka między łykiem a drewnem) wytwarza tzw. kalus (tkankę przyranną) i strefę barierową.
W przypadku drewna reakcja na ranę następuje w postaci tzw. grodziowania, polegającego na przesycaniu drzewa związkami pomocniczymi, np. fenolami w konsekwencji tworząc trudno przepuszczalną dla grzybów i patogenów barierę.
Naukowy model reakcji drzew na uszkodzenia nazywany CODIT (Compartmentalization of Decay in Tree), został po raz pierwszy opracowanu w 1977 roku przez Shigo i Marksa i był rozwijany w kolejnych latach. Fazy zasiedlania drzew przez mikroorganizmy i reakcja drzew w uproszczeniu wyglądają następująco:
- Faza 1. Infiltracja powietrza, w której kambium zaczyna wytwarzać kalus na bruzdach rany, a drzewo rozpoczyna proces grodziowania.
- Faza 2. Zasiedlenie przez mikroorganizmy, w której np. grzyby zaczynają rozkładać drewno, a z pierwotnej tkanki kalusowej wytwarza się drzewo przyranne.
- Faza 3. Rozprzestrzenianie się mikroorganizmów. Jeżeli warstwa graniczna wytworzona w procesie grodziowania została przekroczona przez mikroorganizmy drewno wykształca kolejną, którą stara się mocniej wysycić substancjami pomocniczymi np. fenolami. Jednocześnie rozrasta się drewno przyranne dążąc do pokrycia rany i odcięcie mikroorganizmów od życiodajnego tlenu.
- Faza 4. Zasklepienie rany. Drewno przyranne zamyka ranę i zasklepia uszkodzone miejsce. Mikroorganizmy z powodu braku tlenu umierają i przestają stanowić dla drzewa zagrożenie.
Skuteczność reakcji drzew na zranienia zależy w głównej mierze od gatunku drzewa (podział drzew na słabo i silnie grodziujące) . Również od aktywności fizjologicznej żywych komórek zależnej od pory roku.
Kiedy przeprowadzać przycinanie drzew?
Na podstawie wieloletnich badań, obserwacji i analizy modelu CODIT prowadzonych przez niemieckie uniwersytety i ośrodki badawcze opracowano zalecenia zawierające się w normie “ZTV Baumpflege”.Tutaj można znaleźć niektóre publikacje. Środowisko europejskich specjalistów od pielęgnacji drzew i dendrologii opracowania uważa za wzorcowe dla pielęgnacji drzew dojrzałych. W przypadku terminu wykonywania prac z treści normy wynika jasno:
“W celu minimalizacji możliwych uszkodzeń drzewa oraz usprawnienie mechanizmu grodziowania i przyspieszania tworzenia się kalusa, przycinanie drzew powinno być przeprowadzane wyłącznie w okresach wegetacyjnych”
Cięcie drzew w okresie wegetacyjnym oznacza wykonanie zabiegów w miesiącach kwiecień – sierpień. Najlepiej obserwować drzewo i wykonywać cięcie drzew w okresie od pełni ulistnienia do końca sierpnia. Jeśli przeprowadzimy cięcie drzew w miesiącach październik – luty doprowadza to do opóźnienia i/lub osłabienia reakcji drzew na zranienie, a w efekcie powstawania dużo większych martwic, zamierania lub nawet śmierci drzewa w okresie następnych lat.
Twierdzenie, że przycinanie drzew zimą jest dobre, pochodzi od tradycji sadowniczej, w której celem jest maksymalizacja produkcji owoców przez drzewa. Drzewa, na przykładzie produkcji jabłek, są wycinane po 25 latach od zasadzenia by zrobić miejsce dla nowych odmian. Kondycja i stan zdrowia samych drzew jest bez znaczenia. W tym przypadku liczy się jedynie produkcja surowca. Co nie jest samo w sobie niczym złym, jednak w ujęciu cięcia drzew ozdobnych i zabytkowych takie postępowanie jest szkodliwe.
Na koniec należy jednak zaznaczyć, że usuwanie suchych, martwych gałęzi nie stwarza żadnego zagrożenia dla drzew. Ich identyfikacja jest znacznie łatwiejsza, gdy liście są wykształcone. W konsekwencji prace przebiegają szybciej i trudniej o pomyłki i błędy.
Jeśli potrzebujesz usługi przycinania drzew skontaktuj się ze mną. Szczegóły w zakładce Kontakt.